در واقع یشم اصطلاحی است که برای انواع مختلفی از سنگ ها به کار برده میشود اما تنها سنگ خالص نوع یشم ، دو سنگ jadeite و nephrite است.
تاریخچه سنگ یشم به چندین هزار سال قبل بر میگردد، یعنی زمانی که از این سنگ به دلیل سختی آن ، برای درست کردن سلاح و ابزارها استفاده میشد.
مایان ها و آزتک ها از این سنگ استفاده میکردند و دلیل نام یشم هم از عبارت اسپانیایی "piedra de ijada" گرفته شده است و معادل انگلیسی آن "stone for the pain in the side" است. بعد از این که اسپانیایی ها دیدند افراد بومی امریکای مرکزی تکه ای از این سنگ را در کنار خود نگه میدارند، با این باور که این سنگ میتواند بیماری ها را درمان کند، این نام را انتخاب کردند.
چینی ها به این سنگ yu میگویند که به معنی آسمانی یا همایونی است.این سنگ در فرهنگ چین یک سنگ با شکوه است.سنگ یشم در تاریخ نیوزلند هم نقش داشته است. این سنگ در ایسلند جنوبی پیدا شد و سالها سنگ ارزشمندی بود و آن را در نیوزلند، pounamu، greenstoneیا New Zealand یشم نامیدند.
Pounamu که در ساخت ابزارهایی مانند مته،قلاب ماهیگیری،سلاح ها به کار برده میشد.سنگ New Zealand یشم معمولا همان nephrite است. نفریت سبز اسفناجی ار منطقه Lake Baikal در روسیه است که به نام "Russian jade". شناخته میشود. سنگ جدیت از دو نوع دیگر آن کمیاب تر است و به همین دلیل ارزشمند تر است.
ارزشمندترین نوع این سنگ emerald green jadeite است که بنام "imperial jade". شناخته میشود.
زیبایی بی نظیر یشم به دلیل ظاهر نیمه شفاف و درخشندگی منحصربفرد که در اعماق این سنگ است که همانند گنجی در درون آن نهان است.قرار دادن سنگ یشم حکاکی شده در مقابل یک منبع نور، موجب ایجاد درخشش و تلألؤ بی نظیر و چشم نوازی در این سنگ می گردد.
یکی از انواع سنگ یشم، که به عنوان یشم شاهنشاهی معرفی می شود در مناطق میانمار (برمه) یافت می شود و
با ارزش ترین فرم شناخته شده سنگ یشم به شمار می رود که البته این سنگ به رنگ سبز زمردی است.
سنگ یشم به رنگ های لکه لکه سبز و سفید و رنگ های نادری از زرد، صورتی، بنفش و سیاه و سفید ظاهر می شود
که در محدوده نور سبز به رنگ های مایل به خاکستری و همچنین سفید دیده می شود.
نوعی از سنگ یشم به رنگ سبز تره فرنگی وجود دارد که به '' یشم روسیه '' معروف است و در نزدیکی دریاچه بایکال در روسیه پیدا شده است.
رنگ سنگ، شفافیت و بافت آن یکی از مهمترین مواردی است که در تعیین قیمت سنگ یشم بسیار تأثیرگذار است.
رنگ های تندی که از سنگ یشم در حال حاضر از پرطرفدارترین سنگ ها در جواهرسازی به شمار می روند.به طور کلی سنگ های یشم سبز رنگ از محبوب ترین سنگ ها محسوب می شوند.سنگ یشم نیمه شفاف از مطلوب ترین و با ارزش ترین انواع سنگ یشم به شمار می روند.
در شرق سنگ های یشم تنها به عنوان جواهرات ساده محسوب نمی شوند بلکه با عنوان یک سنگ قیمتی مترادف با قلب و روح جهان کاربرد دارند.در تاریخ کشور چین، یشم قدمتی برابر با تاریخ این کشور دارد.در واقع اولین حکاکی های یافت شده در سنگ یشم در چین که مربوط به دوران نوسنگی است و به 5000 سال قبل از میلاد باز می گردد.
در آداب و رسوم چینی از مهره های یشم و برخی قطعات دیگر برای بخت خوب، طول عمر و عشق مورد استفاده قرار می گیرد.البته در این رسوم حکاکی های انجام شده روی یشم هم از اهمیت زیادی برخوردار است.در واقع این کنده کاری ها و حکاکی ها هرکدام دارای معانی مشخصی هستند و مورد توجه خاص قرار می گیرند.
استفاده از جواهرات در ترکیب با مد، نمادی از فرهنگ، میراث فرهنگی و روابط مسالمت آمیز در میان فرهنگ ها و جوامع مدرن است.طراحان در جواهرسازی با استفاده از مهره های ساخته شده توسط سنگ یشم،پاسخ مناسبی را برای نیازهای افراد مختلف با فرهنگ های گوناگون در زمینه طلا و جواهرسازی پدید آورده اند. استفاده از مهره های یشم در جواهرسازی ترکیب بسیار زیبا و گلچین و منحصربفردی را به خصوص برای زیور آلات و جواهرات مورد استفاده خانم ها ایجاد می کند.
سنگ یشم را میتوان از طریق سختی و چگالی آن نسبت به سنگ های مشابه، شناسایی کرد.
متریال های زیادی هست که به عنوان سنگ یشم شناخته میشود و سخت است که بتوان از ظاهر آن تشخیص داد که اصل هست یا نه.قابل اعتمادترین روش برای شناسایی این سنگ از سایر سنگ های مشابه؛ خصوصیات وزنی آن است.
یک راه تست ساده برای تشخیص jadeite از nephrite تست از روی صداست به این صورت که با ضربه به Nephrite تن موسیقی ایجاد میشود اما jadeite اینطور نیست.
سنگ Nephrite نسبت به سنگ jadeite رایج تر است ودرنیوزلند،استرالیا،برزیل،چین،کانادا،زیمبابوه،روسیه،تایوان،الاسکا،لهستان یافت میشود.منبع اصلی سنگ jadeite میانمار است و تنها منبع سنگ imperial jadeite است.سنگ Jadeite در ژاپن،کانادا،کواتمالا،قزاقستان،روسیه،ترکیه،کوبا،امریکا هم یافت میشود.
این سنگ در رنگ های مختلی مانند سفید،سبز،نارنجی،زرد،لاوندر،خاکستری،سیاه است. با ارزش ترین نوع این سنگ سبز رنگ و نیمه شفاف است که به نام imperial یشم شناخته میشود و فقط در میانمار یافت میشود.این سنگ میتواند رنگ های مختلفی را در خودداشته باشد.این نوع سنگ که رنگ های مختلفی داشته باشد بسیار ارزشمند است.
ویژگی های مربوط به رنگ این سنگ، بسیار به منطقه ی استخراج آن مربوط است. برای مثال در غرب،سبز تیره این سنگ ارجح است اما در شرق دور، رنگ سفید خالص یا زرد با تن صورتی بسیار با ارزش است.
شکل ها و فرم های سنگ Jade
سنگ یشم متنوع است و میتواند در شکل های مختلفی باشد، از جمله شکل های سنتی چینی،مانند بودا،سگ،دراگون،پروانه،هلو و دیسک.همچنین از این سنگ در ساخت مواردی مانند دکمه،فنجان،بشقاب،ظرف نمک و فلفل استفاده میشود.همچنین از این سنگ برای ساخت زیورآلات،انگشتر،آویز و .. استفاده میشود.ساخت جواهرات با استفاده از سنگ یشم هم مد شده است.این سنگ بیشتر در تایوان،چین،هنگ کنگ برش داده میشود.سنگ یشم خام بیشتر به صورت تکه ای فروخته میشود که هیچ چیزی از کیفیت درون آن نشان نمیدهد.در واقع کیفیت درون آن تا زمانی که بریده نشود مشخص نمیشود.
رفتار با سنگ Jade
معمولا سنگ یشم با اسید تمیز میشود تا رنگدانه های قهوه ای از روی آن زدوده شود.این کار باعث شکننده تر شدن این سنگ هم میشود برای همین بعد از این کار ، این سنگ به پلیمر آغشته میشود تا شکستگی ها را پر کند و ظاهر آن را بهبود بخشد.از فیلتر Chelsea میتوانید برای این استفاده کنید که ببینید آیا این سنگ به طور مصنوعی رنگ شده است با خیر. وقتی که با فیلتر به آن نگاه کنید،اگر سنگ رنگ شده باشد، آن را قرمز میبینید.صنعت یشم در چین یک سیستم رتبه بندی برای این سنگ دارد. بر اساس این سیستم،رتبه A سنگ jadeite ، نه رنگ شده است و نه آغشته به چیزی شده است اما ممکن است پوششی داشته باشد که آن را پایدار کند رتبه B ممکن است سفید شده باشد اما رنگ نشده است.رتبه C یعنی هم رنگ شده و هم آغشته شده است.رتبه D هم سنگ jadeite اصل نیست.
مایان ها و آزتک ها بر این باور بودند که این سنگ دردهای کنارهای بدن را التیام میبخشد به همین دلیل نام یشم که برگفته از عبارت اسپانیایی"piedra de ijada" گرفته شده است.نام چینی این سنگ yu است که به معنی سنگ آسمانی است.این سنگ در چین، نماد خوبی، زیبایی ، خلوص است.در چین این سنگ بسیار با ارزش است آنها میگویند طلا با ارزش است اما سنگ یشم بی قیمت است آنها بر این باورند که این سنگ باعث تقویت سلامتی و طول عمر میشود.چینی ها معمولا این سنگ را به شکل های سنتی خود که معنی خاصی دارند در میآورند مانند دراگون که سمبل قدرت و موفقیت است.در فنگ شویی، این سنگ روی رفاه و سلامتی اثر دارد.در چین باور بر این است که این سنگ ویژگی های شفا بخشی دارد و النگویی که فقط از یک تکه سنگ یشم ساخته شده باشد از مصرف کننده آن ، محافظت میکند.در هر یک از این داستان ها، النگو در یک زمان بحرانی شکسته میشود و پس از آن شخص به طرز معجزه آسایی از بیماری خود رهایی می یابد یا از تصادف بدون آسیب دیدن نجات پیدا میکند.گفته شده که النگوی یشم باع جذب انرژی منفی میشود برای همین از شخص محافظت میکند.
خواص سنگ یشم :
توجه: قدرت شفابخشی ومتافیزیکی، ویژگی های تایید شده ای نیستند.به صورت سنتی در افسانه ها سنگ های قیمتی از منابع مختلفی جمع میشد و باور بر این بود که قدرت متافیزیکی دارند.اما این موارد تایید علمی نشده است.این اطلاعات نمیتواند جای توصیه های پزشک را بگیرد.اگر مشکلات پزشکی دارد بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
ایده های استفاده از یشم در جواهرات
به دلیل تنوع در سنگ Jade، برای استفاده دز جواهرسازی بسیار مناسب است مخصوصا ساخت انگشتر،گردنبند و ..در انواع زیورآلات میتوان از این سنگ استفاده کرد.همچنین این سنگ هم برای خانم ها و هم آقایان مناسب است.این سنگ را میتوان با سایر سنگ های قیمتی استفاده کرد.محبوبترین جواهرات با این سنگ برای مردان، حلقه، پین های کراوات، اویز و دستبند است و برای خانم ها، آویز، گردنبند یا دستبند،انگشتر، گوشواره،زیورآلات مو است.در شرق از این سنگ در النگوی کودکان هم استفاده میشود.
توجه: سنگ های رنگی را بر اساس سایز خریداری کنید و نه وزن، چرا که سنگ های رنگی در نسبتهای متفاوتی از وزن به سایز وجود دارند.بعضی سنگ ها بزرگتر هستند اما وزنشان در مقایسه با الماس کمتر است.
سنگ هایی از نوع یشم هستند که در بعضی مناطق دنیا، ارزش زیادی پیدا کرده اند.یک گردنبند با سنگ jadeite که با عنوان "doubly fortunate necklace" شناخته میشود در سال 1997 به قیمت 9.3 میلیون دلار فروخته شد.همچنین سنگ های تاریخی یشم وجود دارد که در موزه های سراسر جهان قرار گرفته است که یکی از نمونه های آن Jadeite Cabbage است که در موزه ملی تایوان نگهداری میشود.یک مورد معروف دیگر یشم Dragon Vase است که 50 سانتی متر است و از jadeite در رنگ های سبز و لاوندر ساخته شده است و در قسمت تاریخ طبیعی موزه ملی USA نگهداری میشود.هم Jadeite Cabbage و هم یشم Dragon Vase نمونه های خیره کننده ای از jadeite هستند.
یک سنگ nephrite متعلق به Han Dynasty که به دوهزار سال قبل برمیگردد هم در موزه ملی چین نگهداری میشود.در موزه ملی کره، در سئول، جنوب کره،یک تاج طلایی قرن 5 هست که در آن از سنگ jadeite استفاده شده و "gokok". نام دارد.یک سنگ jadeite به نام Maya Maize God از مکزیک در موزه ملی امریکایی هندی در USA نگهداری میشود.همچنین یک jadeiteخاکستری در موزه Fine Arts در بوستون آمریکاست.
برای اینکه جلوه اش را حفظ کند باید از این سنگ مراقبت کرد.برای تمیز کردن آن از آب صابونی و یک پارچه تمیز استفاده کنید.دقت کنید که باقی مانده های صابون را از روی سنگ به خوبی پاک کنید.مانند تمام سنگ های قیمتی،از پاک کننده های اولتراسونیک استفاده نکنید.همیشه قبل از ورزش و فعالیت های فیزیکی، جواهرات خود را در بیاورید.این سنگ را جدا از سایر سنگ ها نگهداری کنید تا خط و خس برندارد.بهتر است که آن را در یک پارچه تمیز و نرم بپیچید و در یک جعبه جواهرات پارچه ای قرار دهید.